Từ bao năm nay, trước khi mùa mưa bão kéo về trên mảnh đất miền Trung, các mẹ, các chị quê tôi đã kịp ủ cho gia đình mình một hũ cá muối chua đậm đà hương vị để ăn trong những ngày đó.
Hũ cá muối chua là thức ăn lý tưởng để phòng những ngày mưa dầm lụt lội hay bão lũ không thể đi chợ được thì trong nhà vẫn có thức ăn.
Quê tôi vốn là một làng thuần nông, cuộc sống quanh năm gắn bó với sông nước ruộng đồng, quần quật làm lụng chỉ vừa đủ ăn. Hơn nữa thiên nhiên cũng không ban tặng người quê tôi mưa nắng thuận hòa quanh năm nên mọi người luôn có tính tiết kiệm và lo xa. Món cá muối chua có nguồn gốc từ sự khó khăn trong đời sống kinh tế và bản tính cần kiệm, lo xa ấy các bạn ạ.
Cá muối chua là món ăn quen thuộc của người dân quê tôi trong những ngày mưa gió
Cá muối chua còn được gọi là cá thính, làm từ nguyên liệu là các loại cá biển như ngừ, ồ, nục… vì các loài cá này vào mùa rất rẻ. Tuy vậy, ở quê mọi người vẫn thích dùng cá sông, cá đồng như mương, mại, mè, tràu, mòi… để làm cá muối chua bởi phần lớn các loài cá này được các gia đình tự đánh bắt, vừa tươi ngon, đảm bảo chất lượng lại tiết kiệm một khoản tiền kha khá do không phải mua ngoài chợ. Mọi thứ đều phải tiết kiệm như vậy các bạn ơi.
Để có được một hũ cá muối chua thơm ngon, mặn mà, ăn rất ngon miệng và “hao” cơm trong những ngày mưa gió, sau khi đánh bắt cá về phải làm thật sạch, để ráo nước rồi cho vào hũ sành. Cứ một lớp muối sắp một lớp cá. Lượng muối phải đủ mặn để cá săn chắc, không nát. Đậy kín nắp hũ trong một tuần là cá “chín”.
Lúc này các bà nội trợ sẽ lấy cá ra, ép nhẹ tay cho cá ráo nước bớt mặn rồi ướp với với bột bắp. Bột bắp cần phải rang trên lửa nhỏ liu riu đến khi chín vàng đều (không được để bắp bị cháy), tỏa hương thơm thì đem ra nghiền mịn. Cứ một lớp cá rải một lớp bột bắp lên trên, đậy kín nắp hũ, để hai tuần là cá quyện hương thơm của bột bắp, mặn mà, thơm nồng nàn, có thể dùng được.
Có nhiều cách chế biến cá muối chua như hấp, chiên nhưng ngon nhất vẫn là nướng. Cá được nướng trên than hồng cho nóng, dậy mùi rồi cho lên đĩa, thêm một ít dầu phộng phi thơm với tỏi hay nén rưới lên trên là các gia đình có ngay một món ăn với cơm nóng rất đậm đà, chua chua, ngòn ngọt, thơm nồng đượm và ngon miệng trong những ngày bão lũ hay ngày đông mưa dầm, gió bấc, tiết trời lạnh cóng. Thật ấm cúng phải không các bạn
Một mùa mưa bão nữa lại về, lại thấy thèm, nhớ và thương biết bao những bữa cơm gia đình ở quê với độc nhất món cá muối chua trong những ngày gian khó. Dẫu bây giờ cuộc sống của người quê tôi có khá hơn, chuyện chợ búa không còn khó khăn như trước nhưng tôi biết trong mỗi gia đình ở quê những ngày cuối thu này, món cá muối chua dậy mùi, thơm nồng nàn, hấp dẫn đã xuất hiện trong các bữa cơm gia đình như một nét văn hóa ẩm thực không thể thiếu của quê nhà chúng tôi.
Có một món cá kho nổi tiếng khắp xa gần trên toàn quốc đó chính là món cá kho làng Vũ Đại Hà Nam. Món cá kho làng Vũ Đại tự hào là món cá kho ngon nhất Việt Nam.
