“Thân em như trái bần trôi
Gió dập sóng dồi biết tập vào đâu”.
Bần là loại cây quen thuộc, thường mọc tự nhiên ở ven sông, nơi các vàm, các cù lao ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Người dân miền Tây thường dùng dùng hoa hoặc quả bần để chế biến ra các món ăn vừa dân dã vừa ngon miệng.
Hàng năm, cây bần trổ hoa vào khoảng tháng sáu cho đến tháng chín âm lịch. Hoa bần vào mùa nở rộ có màu tìm hồng, nhị trắng muốt rất đẹp. Người dân vùng sông nước nơi đây thường hái hoa những búp hoa chưa hoặc vừa mới hé nở về để trộn gỏi với thịt heo hoặc tôm sông, tép bạc… Cách làm gỏi hoa bần cũng đơn giản là hái hoa về bỏ phần cùi và trái non bên trong; rửa và ngâm nước muối rồi trộn với thịt heo, thủy sản đã luộc sơ, thái nhỏ; thêm giấm, đường, tỏi, ớt sao cho đủ vị mặn ngọt – chua cay. Món gỏi hoa bần này được coi là đặc sản của Cù Lao Dung, Sóc Trăng.
Trái bần xanh ăn có vị chua và hơi chát, lúc chín tới thì vừa chua, vừa thơm, ngọt; hương vị ấy đã nếm thử một lần thì sẽ nhớ mãi. Bần xanh chấm muối ớt là món ăn vặt yêu thích của các chị, các cô. Ngoài ra người ta còn thái lát trái bần dùng để ăn sống chấm kèm mắm cá sặc, mắm rô, mắm lóc, mắm tép…
Và không thể không kể đến một món ăn được ưa thích nhất chế biến từ trái bần đó là cá kho bần
Nguyên liệu cho món cá kho trái bần toàn là những sản vật sẵn có quanh nhà, trái bần xanh hái ven sông, cá tươi rói đánh dưới kênh và ớt chín đỏ trong vườn.
Cách làm như sau:
– Cá lóc hoặc cá bông lau làm sạch, cắt thành từng khúc vừa ăn dày chừng 2- 3 cm. Ướp cá với một chút muối, tiêu, hành tỏi bằm nhỏ và 2 thìa nước mắm, nửa thìa nước hàng cho thấm. Bạn có thể tự làm nước hàng bằng cách thắng đường với một chút nước cốt dừa đến khi có màu cánh gián thì bắc xuống, nước hàng này vừa thơm, vừa đảm bảo vệ sinh.
– Sau khi ướp cá 20 phút thì bắc nồi cá lên bếp, đun đến khi sôi thì hạ lửa liu riu.
– Trái bần chín gọt bỏ vỏ dầm vào nước ấm, lọc bỏ hạt chỉ lấy nước cốt rồi rưới vào nồi cá kho. Nếu thích có thể thêm vài cây nấm rơm, cà chua cắt mùi cau hoặc vài lát bần xanh.
– Đun cá chừng 30 phút cho đến khi cạn nước, miếng cá săn lại thì nhắc xuống cho thêm tiêu, hành lá xắt khúc.
Cá kho bần ăn nóng với cơm trắng, canh chua, thêm một chút rau sống hái quanh nhà như hoa chuối xắt mỏng, rau muống chẻ, diếp cá… Vị cay cay của tiêu ớt, chua thanh của bần, hòa quyện với vị béo ngọt đậm đà của cá lóc, cá bông lau là một hương vị vô cùng hấp dẫn, đặc trưng cho ẩm thực vùng đồng bằng sông nước Cửu Long.
Bạn quan tâm: cá kho làng Vũ Đại lừng danh
